معضلات و شرایط استفاده از آهن دست دوم مشهد
محصولات فلزی و به خصوص مقاطع فولادی کاربرد وسیعی در صنایع محتلف دارند. در تمامی مراحل ساختمان‌سازی و عمران نیز، انواع مقاطع فولادی و برخی دیگر آلیاژها به کار گرفته می‌شوند. استفاده از مقاطع فولادی با چالش‌هایی نیز همراه است که ممکن است پیمانکاران را ترغیب به استفاده از محصولات دست دوم کند. چنین راهی، معمولاً مشکل‌آفرین است و به‌جز در شرایط خاص، توصیه نمی‌شود. در این مقاله ابتدا با انواع مشکلاتی که در مقاطع فولادی دست دوم شایع هستند، آشنا می‌شویم؛ سپس توضیحاتی درباره شرایط استفاده مناسب از مقاطع فولادی دست دوم ارائه می‌دهیم.
زنگ زدن و خوردگی آهن دست دوم
خوردگی یا اکسیداسیون، از شایع‌ترین عیوب پیش آمده در تمامی محصولات و مقاطع آهنی (فولادی) بوده و بیشترین تأثیر را در افت کیفیت این مقاطع دارد. عموماً این روند به دلیل وجود اکسیژن، رطوبت و دیگر مواد خورنده در مجاورت و تماس با مقطع فولادی، رخ می‌دهد. در ادامه انواع معمول خوردگی و تأثیر آنها را بر روی مقاطع، به صورت ساده برای شما شرح می‌دهیم.
1. زنگ‌زدگی یکپارچه
این نوع از زنگ‌زدگی بسیار مرسوم و قابل رویت است. وقتی از زنگ‌زدگی صحبت می‌کنیم، اولین تصویر ذهنی ما از زنگ‌زدگی همین نوع است. این نوع زنگ‌زدگی در تمام سطح مقطع به صورت تقریباً یکپارچه رخ داده و رنگ فولاد را از براق به قرمز مایل به قهوه ای تبدیل می‌کند. خوردگی و زنگ زدن یکپارچه می‌تواند منجر به کمتر شدن میزان کربن و آهن موجود در سطح شده و این به نوبۀ خود باعث افت توانایی مقطع برای بارپذیری می‌شود؛ یعنی توان مقطع برای تحمل نیروها بدون تغییر شکل یا خم شدن، پایین می‌آید.
همچنین این نوع زنگ‌زدگی می‌تواند شرایط را برای به وجود آمدن ترک‌های سطحی تسریع کند که در صورت گسترش آنها، شکست در فلزات تحت تأثیر بارگذاری و تنش، سریع‌تر رخ می‌دهد.
2. خوردگی گالوانیک
این نوع خوردگی در اثر قرار گرفتن دو مقطع فلزی-آلیاژی متفاوت در کنار یکدیگر رخ می‌دهد. تفاوت خواص الکتروشیمیایی این دو نوع مقطع و وجود جریان الکتریسته (ولو پایین) باعث رخ دادن این نوع از خوردگی است. افت خاصیت کشسانی، توان بارپذیری، تشدید ترک‌ها و از بین رفتن بخشی از مقطع، از مشکلاتی است که این خوردگی گالوانیک به وجود می‌آورد. شایسته به ذکر است که این نوع خوردگی در مقاطع به‌کاررفته در اسکلت ساختمان‌ها، مانند تیرآهن و میلگردها کمتر دیده می‌شود.
3. خوردگی حفره‌ای
یکی از بدترین انواع خوردگی است که به صورت حفره‌های با عمق زیاد از سطح مقطع به وقوع می‌پیوندد. وقتی فلزی قسمتی از پوشش ضدزنگ خود را از دست بدهد، این بخش با سرعت بسیار بیشتری خورده خواهد شد، زیرا قسمت‌هایی از فلز که هنوز تحت پوشش ضدزنگ هستند، کاتدی شده و قسمت خورده شده، آندی می‌شود. در واقع، علاوه بر اکسیداسیون عادی، یک خوردکی گالوانیک هم رخ می‌دهد که امکان خوردگی عمیق‌تر را فراهم می‌کند. در این نوع خوردگی، حجم قابل‌توجهی از مقطع ممکن است از دست رفته باشد و تأثیر به وضوح بیشتری بر خاصیت‌های کشسانی، تحمل بار و یا اشاعه سریع‌تر ترک‌ها می‌گذارد.
4. خوردگی بین‌دانه‌ای (یا مرزدانه‌ای)
یکی از فاجعه‌بارترین انواع خوردگی است. فلزات و آلیاژها ساختار کریستالی دارند، یعنی چینش مواد در مقیاس اتمی با نظم و ترتیب خاصی است. این چینش بی‌نقص نبوده و در قسمت‌هایی که به آن مرزدانه می‌گوییم، تمام می‌شود. همین مرزها می‌تواند محل گسترش خوردگی بوده و متاسفانه برخلاف سایر خوردگی‌ها، از سطح مقطع قابل رویت نیستند. وقتی بارگذاری بر روی مقطعی با این نوع خوردگی انجام می‌شود، ترک در طول مرزدانه به وجود آمده و می‌تواند شکست را در پی داشته باشد.
تغییرات مکانیکی در آهن دست دوم
هر مقطع فولادی تحت انواع بار کششی یا فشاری قرار می‌گیرد. این فشارها می‌توانند تغییراتی در مقطع به وجود آورند که در ادامه به آنها می‌پردازیم.
1. تغییر شکل سطح
فشارهای وارده بر مقطع، می‌تواند باعث تغییر در اندازه و یا ایجاد کمانش در محصول شوند. مسلماً این تغییرات در محاسبات تحمل بار و اندازه‌گیری‌ها در ساختمان‌سازی تأثیر منفی دارند.
2. گسترش عیوب و ترک
هیچ مقطع فولادی بدون عیوب، حفره‌های ریز و ترک نیست، اما هر دفعه که تحت بارهای فشاری و کشسانی قرار بگیرد، نابجایی‌ها و عیوب در مقطع حرکت می‌کنند. این تحرک عیوب می‌تواند منجر به تکثیر و گسترش ترک‌ها و افت خواص مکانیکی شود.
نامعلوم بودن اطلاعات مهم درباره آهن مستعمل
تاکنون با دو مشکل اصلی محصولات دست دوم فولادی آشنا شدیم، باید بدانیم که آهن آلات دست دوم به دو دلیل دیگر نیز قابل استفاده نیستند:
- مبدأ تولید آهن آلات مشخص نیست و نمی‌توان به‌درستی محل و کارخانه تولیدی را که نشان‌دهنده قدرت و استحکام لازم است، دریافت.
- مشخص نیست که آهن دست دوم در محل استفاده قبلی، تحت چه تنش‌هایی قرار داشته است و آیا این تنش‌ها تأثیری در استحکام و مقاطع آهن مستعمل داشته‌اند؟ این مسئله می‌تواند سازه ما را دچار ضعف نماید.
شرایط مجاز استفاده از مقاطع فولادی دست دوم
حال که مهم‌ترین معضلات استفاده از آهن آلات دست دوم بیان شد، می‌خواهیم به شرایطی بپردازیم که در آن، می‌توان از آهن آلات و فولاد دسته دوم استفاده کرد. اگر در مراحل مختلف ساخت‌وساز، کمبودی در مقاطع رخ داد، منطقی است که خرید یک یا چند شاخه فولاد و آهن آلات کارکرده می‌تواند از مخارج شما بکاهد. اگرچه در هر صورت، استفاده از تیرآهن نو و سالم برای ساختمان‌های بیش از یک طبقه، توصیه می‌شود.
اگر چنین تصمیمی دارید، از آنها در مکان‌هایی استفاده کنید که جزو استحکامات اصلی ساختمان و بارگذاری سنگین نباشند، برای مثال در ساخت کانال آسانسور و استحکامات مرتبط به آن، بهتر است از مقاطع کارکرده استفاده نشود. همیشه حداکثر بار ممکن بر این مقاطع را کمتر از حد استاندارد خودشان فرض کنید. اگر آهن آلات و فولادی که تهیه کردید، از پروژه‌هایی است که اطلاعات عمرانی آنها را دارید، کار شما برای تخمین بازدهی و عیوب ممکن، بسیار راحت‌تر می‌شود.
از نبشی‌ها و ناودانی‌های کارکرده می‌توان جهت اجرای وال پست استفاده کرد چرا که تحت بارگذاری سنگین نیستند. در عین حال، باید در نظر داشت که تصمیم بر عهده مهندس طراح و مجری ساختمان است.
نتیجه‌گیری
مقاطع فولادی و آهنی مستعمل به دلیل عوامل خورنده، بارهای اعمال شده، کمبود اطلاعات تولیدکننده و پروژه‌هایی که قبلاً در آنها به کار گرفته شده‌اند، دچار کاهش کیفیت شده و برای استفاده در استحکامات حیاتی خطرآفرین هستند. بنابراین با در نظر گرفتن چالش‌های بیان شده، تصمیم صحیح را اتخاذ کنید. کاهش قیمت تمام شده ساختمان امری مطلوب است؛ اما به‌طور مثال، پرداخت قیمت روز آهن 14 اصفهان در مشهد و استفاده از آن در پروژه‌های مسکونی، اداری و یا تجاری، ارزش بسیار بیشتری از به‌کارگیری آهن 14 دست دوم دارد.
نظرات کاربران