انواع میلگرد رکابی (1) میلگرد ادکا و میلگرد ممان منفی

میلگرد ممان منفی چیست؟

میلگرد ممان منفی (J Hook Rebar Stakes) یکی از انواع میلگرد رکابی و به شکل J انگلیسی است. شکل این میلگرد شبیه عصا بوده که از یک سو صاف و از طرف دارای حداقل زاویه خم 90 درجه است. این نوع میلگرد، میلگرد اصلی نیست؛ بلکه برای افزایش استحکام سقف و جلوگیری از ترک برداشتن سقف در اثر ایجاد لنگر منفی دال سقف استفاده می‌شود.

این قطعه از نوع میلگرد آجدار بوده و باعث افزایش مقاومت پیچشی می‌شود. از این نوع میلگرد برای جلوگیری از ترک در تکیه‌گاه‌ها و محل تیر، افزایش مقاومت کششی سازه، کاهش نیروهای وارده بر میلگردهای اصلی، افزایش مقاومت در برابر لرزه و ارتعاشات، افزایش مقاومت در برابر گسیختگی و افزایش ایمنی در مقابل حوادث طبیعی مانند زلزله استفاده می‌شود.

ضوابط استفاده از میلگرد ممان منفی

در هنگام اجرای میلگرد ممان منفی رعایت یک سری ضوابط ضروری است. محل قرارگیری این نوع میلگرد در تکیه‌گاه و باتوجه به 15% لنگر خمشی دهانه محاسبه می‌شود. چنانچه تکیه‌گاه از نوع میانی باشد، بیشترین لنگر خمشی دهانه طرفین، برای محاسبه، در نظر گرفته می‌شود. براساس نظر طراح، سطح مقطع این نوع میلگرد باید حداقل 15% آرماتورهای کششی باشد. این میلگرد در سه سایز 8، 10، 12 و در برخی موارد 14 میلی‌متر تولید شده و حداقل طول آن باید برابر با اندازه یک پنجم دهانه باشد.

نحوۀ اجرای میلگرد ممان منفی

کاربرد اصلی این نوع میلگرد در عملیات آرماتوربندی است. پس از تعیین طول و سایز میلگردهای ممان منفی توسط طراح، فرآیند مونتاژ آغاز می‌شود. شیوه اجرای این نوع میلگرد براساس دستورالعمل طراحی و اجرای سقف‌های تیرچه و بلوک با نام نشریه 543 و نشریه شماره 94 است. پس از قرارگیری میلگردهای ممان منفی در محل تعیین شده، با استفاده از سیم‌های آرماتوربندی در جای خود محکم می‌شوند تا در هنگاه بتن‌ریزی از میلگردهای فوقانی جدا نشوند.

میلگرد ادکا چیست؟

میلگرد ادکا یا اتکا (اودکا یا اوتکا Utka Rebar) نیز همچون میلگرد ممان منفی، یک نوع میلگرد رکابی است. میلگرد ادکا دارای یک انحنا در میانه خود به شکل گردن اردک است و از یک واژه روسی به همین معنا و براساس استاندارهای روسی تولید می‌شود. از این نوع میلگرد برای قرارگیری در محل اتصال تیرچه و تیر سقف استفاده شده و از پرکاربردترین میلگردهای مورد استفاده در سقف‌های تیرچه بلوکی است.

از لحاظ شکل ظاهری، این میلگرد دارای بخش‌های مستقیم و مورب است. دو انتهای میلگرد مستقیم و حداقل درجه خم در دو انتها، 180 درجه است. قسمت میانی میلگرد برای مقاومت در برابر تنش‌های برشی به صورت مورب است. این نوع میلگرد، به دو صورت ادکا یک طرفه و ادکا دو طرفه که به ترتیب شامل یک زاویه 45 درجه و دو زاویه 45 درجه است، تولید می‌شود.

نحوۀ اجرای میلگرد ادکا

برای اجرا، در ابتدا این میلگرد باید به اندازه 12 سانتی‌متر وارد تکیه‌گاه شود. از میلگرد ادکا برای جلوگیری از دررفتگی تیرچه‌ها، افزایش مقاومت برشی در محل اتصال تیر به تیرچه، افزایش استحکام سقف، جلوگیری از ترک خوردن سقف، کاهش خیز سقف، کاهش تنش‌های وارده بر میلگردهای کششی اصلی و کاهش احتمال تضعیف و تخریب سقف در برابر ارتعاشات استفاده می‌شود.

مقایسه میلگرد ممان منفی و ادکا

در ابتدا باید به این نکته اشاره کرد که هر دو میلگرد، از نوع میلگرد رکابی هستند که بر اساس وظایف متفاوت، به شکل‌های متفاوتی برشکاری و خم‌کاری می‌شوند. هر دو نوع میلگرد در ساختمان‌سازی بسیار پرکاربرد هستند. مقایسه میلگرد ممان منفی و ادکا می‌توان از جنبه‌های متفاوتی مانند شکل ظاهری، ضرورت استفاده، کاربرد  و ... انجام شود.

 برای بررسی تفاوت این دو در ابتدا باید به شکل ظاهری آنها اشاره کرد. میلگرد ممان منفی به شکل عصا و حداقل زاویه خم این نوع میلگرد 90 درجه است درحالیکه میلگرد ادکا به شکل گردن اردک و دارای حداقل زاویه خم 180 درجه است.

براساس آیین‌نامه مقررات ملی ساختمان استفاده از میلگرد ممان منفی ضروری و اجباری است در صورتی که استفاده از میلگرد ادکا ضروری نیست و تنها در صورت تمایل به افزایش مقاومت برشی بخش انتهایی تیرچه، می‌توان از آن استفاده کرد. در نهایت، از جمله تفاوت‌های این دو نوع میلگرد، می‌توان به کاربرد آن‌ها، نحوه اجرا و قرارگیری در سازه اشاره کرد که به تفصیل در متن مقاله آمده است.

انتخاب میلگرد مناسب

در این مقاله با دو میلگرد ممان منفی و ادکا، ویژگی‌ها و تفاوت‌های آنها آشنا شدیم. انتخاب میلگرد جهت استفاده در ساختمان‌سازی، مستلزم بهره‌گیری از دانش متخصصان این حوزه است. مهندسان در تمامی فرایندهای طراحی و اجرا، تجربه‌های فراوانی کسب کرده‌اند و می‌توانند در انتخاب‌های اساسی در ساخت‌وساز شما را راهنمایی کنند. برای خرید میلگردهای ساده و آجدار می‌توانید با کارشناسان فروش فرداد فولاد تماس بگیرید.